Bệnh lí thủy tinh thể và Glaucoma

Tên hình thái/Tiêu chí

Glocom góc mở

Glocom góc đóng

Nguyên nhân

• Lão hóa do tuổi cao
• Di truyền (Gia đình từng có người bị glocom sẽ có nguy cơ lây cho các thế hệ sau)
• Người có gốc châu Phi
• Giác mạc trung tâm mỏng
• Tăng huyết áp ở toàn thân
• Biến chứng của tiểu đường
• Cận thị

Mống mắt phía trước bị kéo về phía trước hoặc phía sau, khiến mống mắt áp sát vào mặt sau của giác mạc

Sinh lý bệnh

Nhãn áp cao: Lưu thượng thủy dịch thoát ra giảm nhưng lượng thủy dịch được tiết ra vẫn ở mức bình thường. Các cơ chế bao gồm:

• Dị tật phát triển
• Sẹo do chấn thương hoặc nhiễm trùng
• Bong biểu mô mống mắt khiến tắc ống (hội chứng phân tán sắc tố)
• Lắng đọng protein bất thường

Nguyên phát: 

• Kích thước thủy tinh thể tăng, đẩy mống mắt về đằng trước gây góc hep. Một số yếu tố kích thích tiến triển góc hẹp: Di truyền, lão hóa, dân tộc.
• Xuất hiện ở người có cơ địa góc hẹp. Mống mắt khi giãn ra sẽ tiếp xúc nhiều hơn với thủy tinh thể, làm nghẽn đồng tử. Thủy dịch vẫn tiếp tục được tiết ra, lưu lại ở hậu phòng, tăng áp lực đẩy mống mắt về phía trước, tạo  ra tình trạng đóng góc.
• Khởi phát đột ngột, còn được gọi là glocom góc đóng cấp tính
• Góc đóng không thường xuyên, xảy ra do nhiều đợt nghẽn đồng tử, thường tự phục hồi sau vài giờ
• Góc đóng mạn tính, nguyên nhân đến từ sẹo hóa giữa mống mắt chu biên và bè củng giác mạc do góc đóng
• Đồng tử giãn, dồn mống mắt vào góc gây đóng góc cấp tính, xảy ra ở mọi đối tượng có cơ địa góc hẹp

Nhãn áp thấp hoặc bình thường: Tỷ lệ mắc các bệnh về mạch máu cao hơn, phổ biến đối với người châu Á. Hiện tượng rối loạn mạch máu, suy yếu lưu lượng máu cũng có thể là cơ chế gây ra glocom nhãn áp thấp.

Thứ phát: Do biến chứng của bệnh lý trước đó (võng mạc đái tháo đường, tắc tĩnh mạch trung tâm thể thiếu máu, viêm màng bồ đào, xâm lấn biểu mô.

Triệu chứng

• Không biểu hiện sớm
• Thị trường bị thu hẹp, gai thị teo lại rõ ràng
• Hay vấp ở cầu thang do bị mất nửa dưới của thị trường
• Nhìn khuyết ở các góc khi đọc chữ hoặc nhìn đồ vật
• Khó khăn khi lái xe

Góc đóng cấp tính:

• Đau, đỏ, nhức mắt
• Giảm thị lực
• Thấy quầng màu
• Nhức đầu, buồn nôn, nôn

Góc đóng mạn tính: Tương tự glocom góc mở

Chẩn đoán

• Khám đáy mắt
• Khám thị trường
• Đo độ dày của mạc trung tâm và nhãn áp
• Loại trừ các bệnh về thần kinh thị giác không liên quan

• Cấp tính: Dựa vào nhãn áp và các triệu chứng lâm sàng để xác định bệnh
• Mạn tính: Soi góc để tìm ra phần dình phía trước chu biên, tổn thương ở thị thần kinh, thị trường bị khuyết điển hình

Điều trị

Mục tiêu: Nhãn áp hạ từ 20-40%

Lộ trình:

• Sử dụng một vài loại thuốc đặc trị trong thời gian đầu: latanoprost, tafluprost, timolol
• Phẫu thuật: Được thực hiện khi bệnh trạng không thể duy trì hoặc cứu chữa, sử dụng laser hoặc phẫu thuật lỗ rò 

Cấp tính: Sử dụng các loại thuốc nhỏ pilocarpine, brimonidine, timolol; uống thuốc tăng áp lực thẩm thấu; cắt mống chu biên bằng laser

Mạn tính:

• Sử dụng một vài loại thuốc đặc trị trong thời gian đầu: latanoprost, tafluprost, timolol
• Phẫu thuật: Được thực hiện khi bệnh trạng không thể duy trì hoặc cứu chữa, sử dụng laser hoặc phẫu thuật lỗ rò