Khuyến cáo về bệnh võng mạc đái tháo đường

Bệnh võng mạc đái tháo đường không đơn thuần là bệnh lý mạch máu nhỏ mà bao gồm hiện tượng viêm và thoái hóa thần kinh. Chính vì vậy khuynh hướng điều trị bệnh võng mạc đái tháo đường hiện đại phải bao gồm : giảm viêm, giảm tính thấm thành mạch và bảo vệ thần kinh

Tỷ lệ bệnh: 28,5% bệnh võng mạc ĐTĐ ở những bệnh nhân ĐTĐ ≥40 tuổi.
13% bệnh nhân ĐTĐ có phù hoàng điểm
Biến chứng bệnh đái tháo đường là gánh nặng kinh tế trên tất cả các hệ thống y tế trên thế giới
Nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở tuổi lao động

Chẩn đoán hình ảnh quan trọng trong xác định tình trạng bệnh và điều trị
Phân loại giai đoạn bệnh VMDTD và phân loại phù HĐ
FA: cần thiết để phát hiện và chẩn đoán, theo dõi tiến triển bệnh và đánh giá kết quả điều trị
OCT: cung cấp thông tin định lượng và một số yếu tố nguy cơ tiên lượng cho phát hiện, theo dõi tiến triển và kết quả điều trị phù hoàng điểm do đái tháo đường.
Sử dụng phối hợp các phương pháp chẩn đoán hình ảnh phù hợp có thể định lượng hiệu quả điều trị.

Người lớn có ĐTĐ type 1: cần giãn đồng tử khám toàn diện về nhãn khoa, đáy mắt sau 5 năm từ lúc có bệnh ĐTĐ
Bệnh nhân ĐTĐ type 2 cần giãn đồng tử khám toàn diện về nhãn khoa, đáy mắt ngay sau khi chẩn đoán ĐTĐ
Nếu không có bệnh võng mạc ĐTĐ khám lại sau 2 năm
Nếu có bệnh võng mạc ĐTĐ khám lại hàng năm. Nếu có dấu hiệu bệnh võng mạc ĐTĐ nặng lên cần khám và theo dõi thường xuyên hơn
Phụ nữ cần khám trước khi có thai, và hàng tháng khi mang thai, đặc biệt 3 tháng đầu. Cần theo dõi sau đẻ 1 năm

Bệnh võng mạc đái tháo đường không đơn thuần là bệnh lý mạch máu nhỏ mà bao gồm hiện tượng viêm và thoái hóa thần kinh. Chính vì vậy khuynh hướng điều trị bệnh võng mạc đái tháo đường hiện đại phải bao gồm : giảm viêm, giảm tính thấm thành mạch và bảo vệ thần kinh
Bệnh võng mạc ĐTĐ (DR) chưa tăng sinh: theo dõi và khám chuyên khoa mắt theo định kỳ
9-12 tháng: DR chưa tăng sinh nhẹ
6 tháng: DR chưa tăng sinh trung bình
4 tháng: Dr chưa tăng sinh nặng
Kiểm soát tốt đường máu và/hoặc HbA1C, huyết áp và cholesterol máu
Laser toàn võng mạc (PRP) thưa với DR chưa tăng sinh nặng khi: có thai, trước phẫu thuật cataract, không kiểm soát được đường máu
Bệnh võng mạc ĐTĐ tăng sinh:
DR tăng sinh giai đoạn sớm: PRP thưa ± anti VEGF
DR tăng sinh nguy cơ cao: PRP toàn bộ± anti VEGF
PRP thưa: 400-650 nốt đốt, đường kính 500μm, khoảng các các nốt laser bằng đường kính nốt
PRP toàn bộ: 1200-1600 nốt đốt, đường kính 500μm, khoảng cách các nốt laser bằng ½ đường kính nốt

Phù hoàng điểm là nguyên nhân chính gây giảm thị lực ở người ở tuổi lao động. Thường gặp hơn trong bệnh đái tháo đường loại 2. Các yếu tố nguy cơ bao gồm:
Thời gian bệnh đái tháo đường
HbA1c, béo bệu mất bù
Một số yếu tố làm nặng hơn phù võng mạc như: rối loạn chuyển hóa Lipit
Tóm lại, cơ chế bệnh sinh phù hoàng điểm đái tháo đường rất phức tạp bao gồm rất nhiều yếu tố có thể kể đến như :
Tình trạng kiểm soát đường huyết
Di truyền
Hiện tượng viêm: rối loạn chức năng của vi bào đệm, tế bào Muller, tế bào biểu mô sắc tố, tế bào thần kinh
Tổn thương hàng rào võng mạc trong : hiện tượng thoát mạch, thuyên tắc vi mạch, hiện tượng thiếu máu, tăng bạch cầu
Tổn thương hàng rào máu võng mạc ngoài: rối loạn các cơ chế dẫn lưu dịch

Việc sử dụng steroids là hợp lý trên quan điểm điều trị theo bệnh sinh của phù hoàng điểm đái tháo đường.

Phân loại phù HĐ do ĐTĐ
Dựa trên lâm sàng và ảnh màu:
Có phù trung tâm
Không có phù trung tâm
Phù HĐ có ý nghĩa lâm sàng (CSME):
- VM dày lên trong vòng 500μm từ hố trung tâm
- Xuất tiết cứng trong vòng 500μm từ hố trung tâm kèm với võng mạc kế cận dày lên
- Võng mạc dày lên rộng từ một đường kính gai thị trở lên và có bất kì một phần nằm trong khoảng cách một đường kính gai thị kể từ hố trung tâm
Dựa vào chụp mạch huỳnh quang:
Phù khu trú:do dò rỉ từ vi mạch đặc trưng bới vòng xuất tiết cứng bao quanh
Phù tỏa lan: do phá vỡ hàng rào máu-võng mạc trong, thường không thấy xuất tiết cứng trong phù tỏa lan
Phác đồ điều trị phù HĐ do ĐTĐ